Zignorowane "Sonderaktion Krakau"

Treść

Ministerstwo Spraw Zagranicznych odmówiło dofinansowania wystawy i konferencji historycznej dotyczącej "Sonderaktion Krakau" oraz eksterminacji inteligencji przez Niemców w obozie Sachsenhausen podczas II wojny światowej. Ekspozycja przygotowywana przez naukowców Uniwersytetu Jagiellońskiego została zainspirowana przez niemieckich partnerów i jest już wpisana w kalendarz Muzeum Sachsenhausen. Projekt przygotowywany z okazji 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej, mimo zignorowania go przez MSZ, będzie realizowany.

Do ogłoszonego przez ministra spraw zagranicznych konkursu "Promocja wiedzy o Polsce 2009" wpłynęło 76 projektów. Celem konkursu było "upowszechnianie za granicą wiedzy o Polsce współczesnej i jej historii, promocja polskiej polityki zagranicznej i idei oraz programu Partnerstwa Wschodniego, a także wspieranie promocji polskiej kultury, a w szczególności realizacja zadań wpisujących się w program Roku Chopinowskiego oraz uwzględniających rocznicę 20-lecia przemian demokratycznych w Polsce i 70-lecia wybuchu II wojny światowej". Ostatecznie finansowanie otrzymało 21 projektów na łączną kwotę prawie 2 mln złotych. Wśród wybranych projektów nie znalazła się jednak propozycja Fundacji dla UJ pn. "Prezentacje audiowizualne i konferencja poświęcone prześladowaniom i eksterminacji inteligencji polskiej przez hitlerowskie Niemcy". - Niestety, nie mamy możliwości odwołania się od tej decyzji. Chcieliśmy jednak uzyskać jej uzasadnienie, które zgodnie z regulaminem nam przysługuje - powiedział nam dr hab. Krzysztof Stopka, dyrektor Archiwum UJ. Przyznał, że bez dofinansowania z MSZ inicjatywa będzie trudna do zrealizowania, ale nie upadnie. - Dysponujemy kwotą ok. 50 tys. zł, a ogólny budżet szacowaliśmy na 200 tys. złotych. Musimy coś wymyślić, bo inicjatywa na pewno nie upadnie. Wystawa jest wpisana w program Muzeum w Sachsenhausen i chcę podkreślić, że to Niemcy wystąpili z inicjatywą jej zorganizowania - dodał. Jak zauważył dr Stopka, projekt UJ idealnie wpisywał się w priorytety konkursu. - Premiowane miały być przede wszystkim projekty związane z II wojną światową i upadkiem komunizmu. Kiedy zobaczyłem werdykt, przyznam, że byłem zdumiony - dodał.
Jak zauważają przedstawiciele UJ, realizowana przez polskich naukowców wystawa i konferencja wydaje się znakomitą okazją do pokazania Europie prawdy historycznej o eksterminacji polskiej inteligencji w czasie II wojny światowej, szczególnie że Muzeum w Sachsenhausen corocznie odwiedza kilkadziesiąt tysięcy osób, a do tego miejsca przywożona jest na specjalne lekcje historyczne młodzież szkolna nie tylko z Niemiec, ale i z krajów ościennych. - Co ważne, taka wystawa na pewno nie naruszałaby w żaden sposób kontaktów z Niemcami, bo to oni byli jej pomysłodawcami - dodał Stopka. Przygotowywana na UJ ekspozycja poświęcona będzie prześladowaniu inteligencji w Europie Środkowowschodniej przez Niemcy hitlerowskie. - Sami Niemcy mają taką koncepcję, by pokazać przede wszystkim Kraków, od którego zaczęła się cała akcja, a potem jej dalszy ciąg. Ma zostać podniesiona sprawa mordu na lwowskich profesorach i pokazane prześladowania inteligencji w innych polskich ośrodkach, a także prześladowania księży. Sesja naukowa idzie w tym samym kierunku - dodał Stopka. Naukowcy Uniwersytetu Jagiellońskiego bazują na zasobach archiwum uczelni, ale prace mocno wspomagane są przez rodziny dawnych profesorów UJ, którzy udostępniają na cele wystawowe swoje pamiątki.
Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego zostali podstępnie zwabieni przez okupacyjne władze niemieckie do gmachu Collegium Novum 6 listopada 1939 roku, gdzie miał odbyć się "wykład" niemieckiego oficera Obersturmbannführera SS Brunona Müllera. W ramach akcji uwięziono 183 osoby. Profesorowie zostali wywiezieni głównie do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. 8 lutego 1940 roku, po międzynarodowych protestach, 101 osób zostało zwolnionych, ale wiele z nich na skutek wycieńczenia wkrótce zmarło. Co roku na UJ w tej samej sali nr 56, w której profesorowie zostali aresztowani, organizowane są uroczystości upamiętniające tzw. Sonderaktion Krakau.
MSZ pomimo naszej prośby o podanie powodów odrzucenia propozycji Fundacji dla UJ, skierowanej jeszcze w ubiegłym tygodniu, do wczoraj nie udzieliło nam odpowiedzi.
W konkursie najwyższe dofinansowanie zyskały m.in. Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce "Program Polsko-Izraelskich Spotkań Młodzieży" (150 tys. zł), Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka Jeziorańskiego "Z Warszawy z miłością" (150 tys. zł), Fundacja Centrum Stosunków Międzynarodowych "Polska w przededniu objęcia Prezydencji w Unii Europejskiej - Wyzwania i szanse. Projekt szkoleniowy dla regionalnych dziennikarzy białoruskich" (130 tys. zł), Fundacja Inna Przestrzeń "Strefa Artystyczna - Polska/Tbilisi" (241 tys. zł), Fundacja Centrum Solidarności "Międzynarodowa konferencja dla młodzieży z okazji XX rocznicy upadku komunizmu w Europie" (250 tys. zł), Forum Dialogu Między Narodami Poznaj Polskę "Trzy pobyty studyjne przedstawicieli środowisk żydowskich w Polsce" (126 tys. zł).
Marcin Austyn
"Nasz Dziennik" 2009-05-14

Autor: wa